Casus: de inzet van de werkwijze SAVE

In deze casus nemen wij u mee en laten wij zien hoe de SAVE-werkwijze er in de praktijk uit kan zien: er is sprake van fors huiselijk geweld waar de kinderen getuige van zijn. De politie neemt contact op met de crisisdienst van Veilig Thuis Utrecht.

David en Elise:
Het gezin bestaat uit vader (43), moeder (29), zoon David (10) en dochter Elise (6). Op een woensdagmiddag is er sprake van fors huiselijk geweld van vader naar moeder. Moeder is vergeten de kinderen van school te halen. Vader is door school gebeld. Hij heeft zijn werk neer moeten leggen om de kinderen te halen. Hierdoor is hij ontslagen. Thuisgekomen staat moeder te kletsen met een bekende. Vader heeft moeder naar binnen gesleurd en in bijzijn van de kinderen mishandeld. Een buurtbewoner was getuige en heeft de politie gebeld.

De politie neemt contact op met de crisisdienst van Veilig Thuis Utrecht. Ouders schetsen ieder een eigen beeld. Er is vaker sprake van huiselijk geweld. Meestal heeft vader dan gedronken, maar daar is nu geen sprake van. Veilig Thuis gaat in gesprek met de ouders en er blijken afspraken te maken zijn. Samen bekijken ze wie uit het netwerk betrokken kunnen worden om een (tijdelijk) veiligheidsplan te maken. Ouders geven aan dat de oma en een nicht betrokken kunnen worden. Samen met hen bespreken we wat er gebeurd is en welke gevolgen dit heeft voor de kinderen. We stellen een plan op voor de komende 14 dagen. Daarin staat bijvoorbeeld dat ouders niet zonder begeleiding gezamenlijk in de woning zijn. Het lokale team wordt betrokken en ook het SAVE-team haakt aan omdat veiligheid een issue is.

Conform het analyse-model van de SAVE-werkwijze (vier venster model)  komen betrokkenen tot een weging van wat er speelt en een plan waarmee aan verbetering gewerkt kan worden.

• Stap 1: wie zijn de mensen?
  Vader is opgegroeid in een gezin waarin sprake was van huiselijk geweld, kindermishandeling en armoede. Zijn vader sloeg, dronk en zat vaak in de gevangenis. Vader wil niet op zijn vader lijken.
  De vader van moeder is na haar geboorte vertrokken en haar moeder heeft zelfmoord gepleegd. Zij is opgegroeid bij haar tante en oom. Zowel vader als moeder zijn vroegtijdige schoolverlaters.
  Ouders willen dat hun kinderen naar school gaan, in ieder geval tot zij 18 jaar zijn.
• Stap 2: de feiten
  Vader is bekend bij de politie vanwege herhaaldelijke kleine vergrijpen. Vader werkt af en toe, maar vervalt snel in conflicten met een baas. Moeder is een lieve maar passieve vrouw. Moeder stelt nauwelijks grenzen en is niet in staat de opvoeding van de kinderen vorm te geven. Vader doet veel in de opvoeding. Wanneer vader drinkt, dan zijn er conflicten tussen ouders. Spanningen ontstaan over de financiële gevolgen van het alcoholgebruik en de passiviteit van moeder. De kinderen verzuimen veel van school. De kinderen zien er slecht en moe uit.
• Stap 3: de weging
  De feiten worden gewogen en daaruit is op te maken dat er sprake is van huiselijk geweld, waar de kinderen getuige van zijn, en van verwaarlozing. Er worden drie voorwaarden gesteld:
  1. De kinderen groeien op in een opvoedingssituatie zonder geweld.
  2. Aan de basisbehoeften van de kinderen wordt voldaan (voeding, huisvesting, voorzieningen, structuur, grenzen, goed voorbeeldgedrag).
  3. De kinderen gaan dagelijks naar school en krijgen de ondersteuning die zij nodig hebben.
• Stap 4: de volgende stappen
  Op basis van de voorwaarden wordt een veiligheidsplan geschreven door ouders, kinderen, moeder van vader, wijkagent, lokaal team en Samen Veilig.
  Het plan omvat afspraken als:
  • Als vader wil drinken, dan verblijft hij bij zijn moeder.
  • Vader houdt afstand van moeder. Bij irritaties belt hij de wijkagent of gaat naar zijn moeder. Vader en wijkagent maken een stappenplan om de emoties van vader onder controle te krijgen.
  • Oma komt dagelijks in het gezin om polshoogte te nemen.
  • De wijkagent komt af en toe langs.
  • Het lokale team biedt hulpverlening rondom de opvoeding en het doorbreken van de geweldspatronen. De medewerker SAVE wordt op de hoogte gesteld zodra er sprake is van toenemende spanning.

Dit plan wordt per direct ingezet en iedere 2 maanden geëvalueerd met ouders, eventueel de kinderen, oma, de wijkagent, het lokale team en het SAVE-team.

Ouders geven aan dat zij het als prettig ervaren dat zij konden vertellen. Er werd geluisterd naar hun verhaal. Gedurende het vertellen zag vader gelijkenissen tussen zijn jeugd en de opvoeding van zijn kinderen.

In de gesprekken weet de professional naar voren te halen  wat goed gaat in het gezin en welke zorgen er zijn. Er werd gesproken over het gebruik van alcohol in relatie tot huiselijk geweld, over depressie en over de gevolgen van huiselijk geweld voor kinderen. Kinderen die niet direct slachtoffer zijn, vertonen dezelfde symptomen als kinderen die zelf lichamelijk mishandeld zijn. Vader schrikt hiervan en geeft aan dat dit niet is wat hij wil.

Doordat het hele proces met ouders is doorlopen en de voorwaarden goed besproken worden met ouders, voelen ouders zich ondersteund door de voorwaarden, die duidelijkheid scheppen.

In dit gezin blijkt dat ouders de insteek op veiligheid goed begrijpen en hier ook achter kunnen staan, zeker nadat zij zicht kregen op de effecten van het geweld op de kinderen. Het uiteindelijk gemaakte plan biedt hen houvast en wordt een gedeeld kader waar zij nog lang op terug kunnen vallen. De afspraken en het plan worden aan de kinderen gepresenteerd. Zij krijgen de ervaring dat ouders samenwerken en samen de situatie voor de kinderen en henzelf willen verbeteren.